انسان به عنوان کامل‌ترین مخلوق خداوند از حقوق و امتیازات متعدد برخوردار است بیان میدارد که این امتیازات به سبب انسان بودن در یک اجتماع و روابط خود با جامعه ایجاد می‌شود و از آن تحت عنوان حقوق بشر یا شهروندی یاد می‌شود.
پیشرفت‌های اجتماعی و مدنی اثرات فراوانی بر مبانی حقوق بشر و حقوق شهروندی گذاشته است اما با نگاهی به رساله الحقوق می‌توان به این نکته رسید که امام سجاد(ع) بسیاری از جنبه‌های حقوق بشر را از قرن‌ها قبل مورد توجه قرار داده است ، برای رسیدن به یک جامعه ایمانی مطلوب از دیدگاه اسلام افراد هم دارای حق هستند و هم در راستای حقوق دیگران تکالیفی بر عهده دارند.
از مصادیق حقوق بشر و حقوق شهروندی حقوق مردم و حاکمیت است ؛ همان‌گونه که مردم از حقوقی برخوردار هستند حاکمیت نیز از حقوقی برخوردار است ، از مهمترین حقوق مردم بر حاکمیت که در رساله الحقوق امام سجاد(ع) به آن اشاره شده است اجرای عدالت توسط حاکمیت است و اجرای عدالت نیازمند آگاهی نسبت به قوانین و موازین عدالت است..
مصادیق حقوق بشر که در رساله الحقوق امام سجاد(ع) به آن اشاره شده رعایت وفای به عهد نسبت به یکدیگر و رعایت حقوق دیگر افراد جامعه خواه مسلمان و غیر مسلمان است ، هر کسی که در زیر پرچم حکومت اسلامی قرار می‌گیرد اگر هم مسلمان نباشد و به دین و آیین دیگری باشد دارای حقوق است که باید آن حقوق محترم شمرده شود که یکی از آثار ماندگار امام سجاد (ع) برای بشریت رساله الحقوق است . در رساله الحقوق امام سجاد(ع) به ابعاد گوناگون زندگی انسان با دقت و ظرافت توجه شده است و درباره رابطه انسان باخدا ، با خویشتن ، خانواده ، جامعه ، حکومت و هر چیزی که به زندگی فردی و اجتماعی انسان ارتباط پیدا می‌کند پرداخته شده است.