تاریخچه استان ایلام
این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در حدود 3000 سال پیش از میلاد به فرمان آشور بانی پال منقرض شد. در کتیبه های بابلی، عیلام را آلامتو یا آلام خواندهاند. که به قولی به معنای کوهستان یا کشور طلوع خورشید است مدتی پس از سقوط عیلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد.
در کتیبه سنگی گل گل ملکشاهی چنین آمده است:
"خاک شهر شوشان و ماداکتو و شهرهای دیگر را تماما به آشور کشیدم و در مدت یک ماه و یک روز کشور ایلام را با تمامی عرض آن جاروب کردم. من این مملکت را از عبور حشم و گوسفند و نغمات موسیقی بی نصیب ساخته و به درندگان، مارها، جانوران کویر و غزال اجازه دادم که آن را فرا گیرند."
در زمان ساسانیان ایلام جزو سرزمین پهله یعنی استان بزرگی که بعدا اعراب آن را جبال یا کوهستان نامیدند بوده است، سرزمینی که پادشاهان اشکانی نخستین پادشاهی را از آنجا آغاز کردند. از شهرهای مهم و مشهور دوره ساسانی در ایلام امروزی شهر تاریخی "سیروان" واقع در شهرستان شیروان چرداول و شهر تاریخی "سیمره" واقع در شهرستان دره شهر اشاره کرد.
شهر ایلام
ایلام در زمان باستان به اریوجان شهرت داشته است ، شهر ایلام در حصاری از کوهها و ارتفاعات جنگلی قرار دارد و دارای آب و هوای معتدل کوهستانی میباشد. حکومت خود مختار والیان در ایلام از سه قرن پیش برقرار بوده و مرکز حکم فرمایی والیان تحت تأثیر حیات اجتماعی منطقه مکان ثابتی نداشت. بنابراین قشلاق عشایر در زمستان در باغشاهی عراق و در حسینیه بین النهرین واقع بود و تابستانها برای ییلاق در هلیلان و ایلام به سر می بردند.آخرین والی منطقه در سال 1309 شمسی توسط رضاشاه سرکوب شد. در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیاسی، اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته غرب کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاههای جنگلی و آثار باستانی از زیباترین شهرهای استان محسوب میشود.
مرکز تاریخی و دیدنی
آشوری(گلگل)، تنگه قوچعلی، تخت خان،قلعه والی، تپه ورده کبود، قلعه والی، قلعه قیران، قلعه اسماعیل خان، کاخ فلاحتی، هفتا و میشخاض، غارکناتاریکه، زیارتگاه صاحب الزمان، مسجد جامع
جاذبه های طبیعی:
آبشارچم آو، آبشارسرطاف، آب زنگاون، آب آسمان آباد، آب آفتاب، تلخاب، تنگ گراو، جزمان رود، چرداول، چوار، خوش، سده، کنجان چم، سیمره، قناتها، اهوران، بانکول، سامله، سرکب، شره زول، شلم، قلاچه، قلارنگ، مانشت، کان گنبد، چنار، چوار
صنایع دستی و سوغات ها
از مهمترین صنایع دستی استان که به دست هنرمندانه زنان و دختران ایلامی مخصوصا در نواحی ایلام دره شهر شیروان چرداول و ایوان بافت می شود فرش کرک و ابریشم و گلیم منحصر بفرد گل برجسته است که نقش و نگارهای آن از طبیعت و تاریخ و فرهنگ این منطقه الهام گرفته است. از دیگر صنایع دستی مهم استان می توان جاجیم بافی نمد مالی گیوه بافی فرنجی مالی قتره بافی را نام برد.
مهمترین سوغات محلی در ایلام که حاصل نعمات خدادادی است عبارتند از: روغن حیوانی "دان" ایلامی و کره محلی. عسل کوهی و ناب مناطق سورگه و شلم، کشک، ترخینه، کنجد، گردو، سقز محلی صمغ درخت بنه، شیرینی بژی بر ساق، شیرینی کله کنجی.