دانش جغرافیا امروزه بیش از هر زمان دیگری می‌تواند پاسخگوی نیاز انسان معاصر در حل مشکلات محیطی، اجتماعی و اقتصادی باشد.

در روزگاری که به گفته شادروان دکتر محمد حسن گنجی جبر جغرافیایی را از هر سوی که برانیم از سوی دیگر با بی تدبیری ها و نابخردیهای بشر استیلا می یابد و چهره خشم آلود خود را بر زمین و انسان ساکن در آن با هر سطحی از دانش و فناوری نشان میدهد.

آنجا که با سیلابهای خروشان، طوفانهای سهم گین، فورانهای آتشفشانی، ریز گردها و.... زندگی بر کام انسان ساکن بر این کره خاکی تلخ می گردد و با وجود تمامی آنچه از دانش، روش و ابزار پیشگیرانه دارد باز او را یارای پایداری در برابر قهر طبیعت نیست.هر چند که این قهر، اغلب محصول بی مهری های انسان به ظاهر متمدن نیز می باشد.

آنجا که در راستای منافع و مطامع سودجویانه خود به تخریب پوشش سبز جنگلها می پردازد و بستر وقوع سیلابهای ویرانگر را فراهم می کند، آنجا که با استحصال بیش از حد و بی برنامه از  آبهای زیر زمینی سفره های زیرین را خشک و با بستن سدهای بسیار در مسیر رودخانه ها باعث خشک شدن دریاچه ها، بروز پدیده ریزگردها و اخلال در چرخه اکوسیستمها می گردد. یا با انباشت انبوهی از سنگ و سیمان و آهن در ابرشهرها زلزله های القائی را موجب می شود. خود وجوهی از بی مهری انسان به ظاهر متمدن و مدرن است. بی مهری هایی که به قهر و آنگاه خشم طبیعت منتهی خواهد شد.

با کاربست آموزه های جغرافیایی در جریان زندگی و در تعامل با محیط پیرامون در شهر و روستا و طبیعت است که می توان آن قهر را به آشتی و آن خشم را به مهر و انسان بر طبیعت را به انسان با طبیعت بدل نمود و از تمامی مواهب جغرافیایی پیرامون در راستای توسعه پایدار و در مسیر بسط عدالت اجتماعی، اقتصادی، زمانی، مکانی و حفظ محیط زیست بهره جست.

کم نیست کاستی ها و چالش‌های فراروی انسان در جهان و به ویژه در جهان کمتر توسعه یافته، نابسامانی‌ها و نارسایی های محیطی، کالبدی، خدماتی، اقتصادی و اجتماعی در سکونتگاه‌های شهری و روستایی که رفع آنها جز با رویکردی جامع، نظام وار و آمایشی از منظر دانش و با بینشی جغرافیایی میسر نمی گردد.

 اگر نباشند سوداگران و سود جویان تمامیت خواه، وفور  منابع و مواهب الهی در این کره مسکون به میزانی است که می توان به دور از تخریب محیط، تنازع بقا و دلهره از کاستی ها نسل بشر زندگی مسالمت آمیزی را بر اساس احترام متقابل بنیان نهد و به آیندگان بسپارد.

به هر روی بر این باوریم که دانش جغرافیا با رویکردی مکانی فضایی قادر است در حل مشکلات و معضلات طبیعی، اقتصادی و اجتماعی موثر افتد و در راستای نیل به آینده ای بهتر با ساماندهی و آمایش مجدد و بهینه سرزمین در ابعاد جمعیتی، خدماتی و فعالیتی توسعه ای پایدار، متعادل و متوازن را موجب شود.

بر این اساس جامعه جغرافی دانان دانشگاه پیام نور می کوشد تا در آوردگاهی دیگر در پنجمین همایش ملی علوم جغرافیایی با به اشتراک گذاردن دستاوردهای علمی خود به تبیین چالشها و فرصتهای فرارو و نیز طرح دیدگاههای علمی در پاسخ به نیازها و رفع کاستی ها در گستره مکان و فضای جغرافیایی مام میهن بپردازد.

 دکتر سید رامین غفاری
دبیر همایش